در روند ترجمه همواره نیاز است تا دو موضوع در نظر گرفته شود. این موضوعات که با عنوان زبان مبدا و زبان مقصد شناخته می شوند در تمامی انواع مختلف ترجمه حضور دارند. این روند نگرانی هایی را با خود به همراه دارد. به عنوان مثال مترجم به این فکر می کند که بتواند متن مبدا را به صورت کامل درک کند و سپس آن را با زبانی روان در دسترس خواننده در متن مقصد قرار دهد. به این ترتیب متخصصین امر ترجمه، این حوزه را به دو دسته کلی تقسیم بندی کرده اند که در ادامه به آن اشاره شده است:
اولین دسته با نام ترجمه معنایی و یا ترجمه تحت اللفظی شناخته می شود. در این نوع ترجمه عبارات به صورت کلمه به کلمه به زبان مقصد منتقل می شوند.
دومین دسته از ترجمه با عنوان ترجمه ارتباطی و یا ترجمه آزاد و روان شناخته می شود.
در ترجمه ارتباطی خواننده در مرکز توجه قرار دارد و سعی می کند تا از وارد ساختن ساختار های معنایی و صوری از زبان مبدا به زبان مقصد جلوگیری کند. در حقیقت این نوع ترجمه از روانی بیشتری برخوردار است و خوانندگان عمدتا این نوع از متن را نسبت به سایر نمونه ها بیشتر ترجیح می دهند. یکی از نگرانی های موجود در زمینه انجام چنین ترجمه ای عدم انتقال مفاهیم به صورت کامل به زبان مقصد می باشد.
در ترجمه معنایی و بر خلاف ترجمه ارتباطی مترجم سعی می کند تا حد ممکن نظرات نویسنده را به صورت کامل و بدون کاستی منعکس کند. در این نوع از ترجمه عموما ساختار های زبان مبدا به همراه ترجمه وارد ساختار های زبان مقصد می شوند. در نتیجه این نوع تغییرات خواندن و درک مفاهیم ترجمه شده برای بعضی از خوانندگان سخت تر و دشوار تر خواهد شد.
هر یک از این نوع ترجمه ها در سبکی خواص استفاده می شود. با این حال نمی توان ادعا کرد که ترجمه ها به صورت کامل ارتباطی و یا معنایی هستند. این موضوع کاملا نسبی است و همانطوری که گفته شد با توجه به نوع متن این موارد نیز دچار تغییراتی خواهند شد.
ترجمه های مختلف از نظر جان دریادن
از دیدگاه متخصصین برجسته و به خصوص جان دریادن ترجمه را می توان در سه گروه مختلف تقسیم بندی کرد. اولین دسته از این گروه ها با عنوان ترجمه تحت اللفظی شناخته می شوند. در این نوع از ترجمه ها متون مورد نظر کلمه به کلمه و با حفظ ساختار متن اصلی از یک زبان به زبان دیگر ترجمه می شوند. نوع دوم از ترجمه انتقال مفاهیم با در نظر گرفتن خواننده نهایی است. در این نوع ترجمه که به نوعی محبوب ترین نوع نیز است، مترجم نیاز های خواننده نهایی را در نظر می گیرد و سعی می کند تا متن را به شیوه ای منتقل کند که رضایت خوانندگان نهایی را به خود جلب نماید. در این نوع ترجمه، مترجم پیام اصلی را بدون کم و کاستی به زبان مقصد ترجمه می کند. در روش سوم که با نام ترجمه اقتباسی شناخته می شود، مترجم فقط با الهام گرفتن از متن اصلی شروع به تولید متن هایی جدید می نماید و در بسیاری از اوقات در متن اصلی نیز تغییراتی به وجود خواهد آورد.
همانطوری که گفته شد، ترجمه های تحت اللفظی عموما کمتر مورد استفاده قرار می گیرند و حتی در بعضی از زبان ها که از لحاظ واژه غنی تر هستند، امکان ترجمه یک جمله با کلمات یکسان در متن مقصد که از غنای لغوی یکسانی برخوردار نباشد، وجود ندارد.
در حقیقت ترجمه هایی که در زمان های بسیار دور و به خصوص در انتقال مفاهیم مذهبی صورت می گرفت، بیشتر حالت تحت اللفظی داشته اند. به همین دلیل گروهی از مترجمین سراغ استفاده از شیوه های جدید تری مانند اقتباس رفتند. در شیوه اقتباس مترجمین به دنبال خلق آثاری جدید و با الهام گرفتن از نمونه های موجود در سایر زبان ها پرداختند. گروهی از مترجمین برجسته بر این باورند که اقتباس در ترجمه نوعی خیانت در ترجمه به حساب می آید و به همین دلیل از جای دادن اقتباس در دسته های ترجمه پرهیز و خودداری می کند. به باور بسیاری از مترجمین انتخاب شیوه به این طریق تا حد فراوانی سلیقه ای است و نمی توان تعداد خط و کلمات ثابتی برای یک ترجمه در نظر گرفت. با این حال نیاز است تا این روند از دایره مضامین ذکر شده توسط مترجم اصلی خارج نشود.