مشکلات در ترجمه: معرفی بخش های چالشی در ترجمه

مترجمین با چه مشکلاتی در ترجمه مواجه می شوند؟

در مقایسه با ترجمه، ریاضیات و علوم مختلف از مزیت های فراوانی از لحاظ اصطلاحات موجود در زبان برخوردار هستند. اکثر این رشته ها از علامت ها، نشانه ها، کلمات و عبارات ثابتی استفاده می کنند. اکثر این علائم در تمامی نقاط جهان به صورت های مشابه ای و بدون تغییر مورد استفاده قرار می گیرد.در بعضی از رشته های دیگر همانند هنر نیز تفاوت های فراوانی دیده می شود. ترجمه در حالتی دشوار تر می شود که بخواهیم متون ادبی و به خصوص آرایه های ادبی موجود در اشعار متن اصلی را ترجمه نماییم. این ویژگی زمانی پیچیده می شود که در متن اصلی صداهایی مرتبط با فرهنگ آن زبان وجود داشته باشد.

زمانی که صداها، صدا نیستند.

اکثر افراد تصور می کنند که صدا های موجود در یک فرهنگ قابل ترجمه به فرهنگ دیگر نمی باشند و به همان صورت منتقل می شوند. ولی در حقیقت عکس این موضوع صحت دارد. برای مثال، در زبان انگلیسی گربه ها meow، سگ ها woof, woof، الاغ hee haw و اردک ها quack, quack می کنند. این صدا ها را می توان به شیوه ها و روش های متعدد در ادبیات کودکان و پیام های بازرگانی مشاهده کرد. با کمال تعجب مردم بسیاری از نقاط جهان و با فرهنگ های مختلف با چنین صداهایی آشنا نیستند.

در ژاپن گربه ها Nyaa و در زبان ترکی miyav می کنند. سگ ها در فرانسوی ouah, ouah در اسپانیایی gua, gua و در روسی Gav, Gav می کنند. الاغ ها در زبانی ترکی A-Iiii A-Iiii می کنند و اردک ها در زبان دانمارکی rap, rap، در زبان فرانسوی coin, coin، در زبان یونانی pa, pa, pa، در زبان روسی Krya, Krya و در زبان اسپانیایی cua, cua می کنند.

صداهایی که هر روز به گوشمان می رسد، در میان مردم کشور های جهان با نام ها متفاوتی شناخته می شود. به عنوان مثال انگلیسی ها از chomp برای خوردن صدا دار غذا استفاده می کنند. ولی فرانسوی ها از صدای Miam، ژاپنی ها  از paku paku و ایتالیایی ها از Gnam استفاده می نمایند. صدای اسلحه در انگلیسی با صدای Bang در فرانسوی با pan، در ژاپنی با bakyun و در زبان استونیایی با tuhh شناخته می شود. حتی صدای گریه نیز در میان کشور های مختلف، متفاوت است. در انگلیسی آن را با Wah، در فرانسوی با ouin و در ژاپنی با Shikushiku می شناسند.

مشکلات در ترجمه اصوات

اصوات و یا Interjections را نمی توان به تنهایی در گروه کلمات جای داد. این عبارات علاوه بر بار معنایی، صداهای مختلف را نیز به همراه دارند. علاوه بر صداهایی که در این کلمات وجود دارد، این موارد می توانند کاربردهای متعددی را نیز با خود به همراه داشته باشند. به عنوان مثال کلمه Hey در انگلیسی می تواند با توجه به بافت به معادل های متنوعی از جمله oye, eh, mira, esucha, ole, hala, momentito و یا حتی hola نیز ترجمه شود.

در صورتی که بعضی از کلمات بدون توجه به بافت و به صورت کلمه به کلمه ترجمه شود، می توانند باعث به وجود آمدن اشتباهات و خطاهایی در این زمینه شود. برای ترجمه اصوات مترجم باید درک درستی از متون اصلی داشته باشد و بتواند با توجه به بافت متن، کلمات مشابه ای برای آن در زبان مقصد به دست آورد.

تغییر در شخصیت های داستان

تعدادی از شخصیت ها که اکثرا در ادبیات کودکان وجود دارند، قابل ترجمه نیستند. در اکثر مواقع این شخصیت ها همراه با ریتم های خاصی ظاهر می شوند که در قالب شعر به زبان اصلی بیان می شود. در هنگام ترجمه، در بیشتر اوقات این اشعار از بین می روند. به عنوان مثال در کتاب green eggs and ham بخشی از این اشعار زیبای مرتبط با شخصیت سئوس ناپدید شده است. به جای چنین مواردی می توان از ادبیات زبان مقصد استفاده نمود و شخصیت هایی را متناسب با آن ادبیات وارد داستان کرد.

به این ترتیب، چنین ترجمه هایی می توانند حتی پس از انتقال به فرهنگ های دیگر حالت ادبی خود را نیز حفظ نمایند. به عنوان مثال در ترجمه دیگری که از این اثر صورت گرفته است، در حالی که نام شخصیت های داستان تغییر کرده است، هدف اصلی داستان حفظ شده است. در نتیجه دو کودک در فرهنگ های مختلف یک کتاب ولی با شخصیت های متفاوت را مطالعه می کنند.

ترجمه نام ها و عناوین

همانند قسمت قبل که در مورد شخصیت ها صحبت کردیم، در ترجمه ممکن است نتوانیم عنوان کتاب ها،فیلم ها، آثار ادبی و سایر موارد را به صورت مستقیم به زبان های دیگر ترجمه کنیم. به عنوان مثال چنانچه از فردی در چین پرسیده شود که آیا او فیلم The Full Monty را دیده است، ممکن است هرگز چنین نامی به گوش او نخورده باشد. ولی اگر از عنوان Six Naked Pigs استفاده کنید، ممکن است خاطرات خوبی را با شما در میان گذارند. از دیگر نمونه های عجیب در ترجمه نام ها می توان به عناوین One Night, Big Belly به جای Knocked Up و یا A Very Powerful Whale Runs To Heaven به جای Free Willy و از نام Trump Card Big Liar به جای Austin Powers استفاده نمود.

چینی ها تنها افرادی نیستند که با تغییر نام اصلی، عناوین جالب دیگری را جایگزین می کنند. به عنوان مثال در زبان آلمانی از Full of the Nuts به جای Dodgeball و در جمهوری چک  از Bad Santa به جای Santa Is A Pervert و در پرتقال از Skyscraper Attack و Airport Attack به جای Die Hard 1 و 2 استفاده می شود.

ممکن است بسیاری از مثال هایی که در این مقاله مشاهده نمودید، خنده دار به نظر برسند. با این حال، این گونه مشکلات در دنیای ترجمه کاملا پیچیده هستند.  قبل از شروع به کار باید با سرویس ترجمه هماهنگی هایی در این زمینه صورت گیرد. و سوالاتی در این باره پرسیده شود. آیا تمایل دارید تا نام آثار به صورت کلمه به کلمه ترجمه شود و یا ترجیح می دهید که مفهوم آن منتقل شود؟ آیا مخاطبین می توانند مفاهیم فرهنگی موجود در صداها را به درستی متوجه شوند؟ و آیا خوانندگان سایر فرهنگ ها درک درستی از اطلاعات و ترجمه موجود دارند؟