با توجه به گسترده شده فعالیت های تجاری و استفاده از اینترنت به عنوان بستری مناسب برای مکاتبات اداری در حال حاضر ترجمه تخصصی به عنوان یکی از نیازهای جوامع مختلف به حساب می آید. با گسترش روز افزون فعالیت های علمی و دستاوردهای جدید محققان در رشته های مختلف نیاز است تا آگاهی دهی و اطلاع رسانی نیز افزایش یابد. در حقیقت کسب اطلاعات و همچنین تخصص در این حوزه ها بدون کمک از مترجمین حرفه ای کاری بس دشوار و زمان بر خواهد بود. در ترجمه تخصصی و همچنین ترجمه دانشگاهی از ظرافت ها و نکات بسیاری ریزی استفاده می شود به همین دلیل انتقال مفاهیم آن به زبان های دیگر نیازمند دانش تخصصی در کنار دانش زبانی است.
در ترجمه تخصصی نیاز است تا مترجمین با چیستی و ماهیت رشته های مختلف آشنا باشند و با توجه به این حقیقت، مترجمین تنها در یک و یا چند حوزه محدود چنین توانایی را به دست خواهند آورد. به دلیل اینکه رشته ها و تخصص های بسیار فراوانی در جامعه وجود دارد، دامنه ها و حوزه های ترجمه تخصصی نیز بسیار گسترده است و برای انجام این نوع ترجمه ها نیاز است تا از مترجمینی آشنا با آن حوزه های تخصصی استفاده نماییم. در غیر این صورت احتمال بروز مشکلات ترجمه فراوان است.
فعالیت های مترجمین در ترجمه تخصصی
با توجه به اهمیت موجود در ترجمه های تخصصی، نیاز است تا این موارد به صورت بسیار دقیقی انجام شوند. در این مقالات محتوا باید به صورتی انتقال یابد تا علاوه بر روانی متن، دقت نیز به کار برده شود. یکی از شناخته شده ترین این حوزه ها، ترجمه کتاب حقوقی است. در صورتی که مترجم نتواند با دقت بالا موارد موجود در این کتاب ها را انتقال دهد، ممکن است پیامد های بسیاری با خود به همراه داشته باشد و نتایج حاصل از آن فاجعه بار باشند.
برای ترجمه تخصصی مقالات در رشته های گوناگون، بهترین حالت استفاده از مترجمین تحصیل کرده در همان حوزه ها است. در ترجمه مقالات تخصصی بهترین حالت استفاده از مترجمینی است که در آن رشته از تخصص کافی برخوردار باشند و با واژه ها و اصطلاحات موجود در آن به اندازه کافی آشنا باشند. از وظایف مترجم در چنین حالتی انتقال مفهوم درست از متن با استفاده از دانش زبانی، مهارت ترجمه و همچنین دانش تخصصی است. در این زمینه او باید بتواند مفاهیم موجود در متن را به درستی در دسترس مخاطبین قرار دهد. همانطوری که گفته شد، مترجم می تواند تنها در یک و یا چند حوزه تخصصی محدود اقدام به ترجمه نماید.
یکی از مهمترین مشکلات موجود در میان مترجمین تازه کار، عدم آشنایی با اصول شناخته شده ترجمه است. این نوع از موانع در میان مترجمین تخصصی بیشتر مشاهده می شود. گروهی از فارغ التحصیلان رشته های دانشگاهی که از سطح زبان قابلی قبولی برخوردار هستند، اقدام به ترجمه می کنند. این افراد به دلیل عدم آشنایی با اصول پایه ای ترجمه، محصولی با مشکلات فراوان تحویل مشتریان می دهند. در حقیقت بخش اعظمی از این مترجمین می توانند مفهوم متن های پیش رو را درک نمایند ولی مشکل اصلی این افراد انتقال مفاهیم در ذهن به زبان فارسی است.
برای ترجمه تخصصی از انگلیسی به فارسی نیاز است تا مترجمین به صورت کامل مفاهیم موجود در متون را درک نمایند و پس از آن اقدام به ترجمه کنند. در حقیقت این نوع ترجمه فقط جایگزینی کلمات موجود در زبان مبدا در زبان مقصد نیست بلکه نیاز است تا ویژگی های بسیاری در این روند از سوی مترجم رعایت شود. در ترجمه تخصصی مترجمین باید بتوانند علاوه بر استخراج لغات، مفاهیم مختلف در زبان اصلی را درک و ترجمه نماید. مترجمین باید این توانایی را داشته باشند تا مفهومی درست از متن را در دسترس مشتریان قرار دهند و برای انجام این کار نیاز است تا آشنایی کاملی با اصول ترجمه و متن مورد نظر داشته باشند.
اگر خواسته باشیم به صورت خلاصه مفهوم ترجمه تخصصی را بیان کنیم، می توان گفت که ترجمه تخصصی به برگرداندن متون تخصصی از یک زبان به زبان دیگر است. در این روند مترجم باید بتواند اصالت معنایی و همچنین ساختار تخصصی موجود در متن اصلی را حفظ نماید. در انتقال این مفاهیم نیاز است تا از مترجمین با تجربه و آموزش دیده ای استفاده شود و در حس مسئولت و همچنین دقت از عوامل مهم به حساب می آید.
تفاوت های موجود در میان ترجمه تخصصی و ترجمه عمومی
اهمیت ترجمه عمومی نسبت به ترجمه تخصصی به مراتب بیشتر است. در حقیقت در ترجمه های عمومی مترجم نیازی به استفاده و کاربرد اطلاعات تخصصی در متن ترجمه شده ندارد ولی در ترجمه تخصصی مترجم از ساختار ها و اصطلاحات تخصصی مرتبط استفاده می کند. به عنوان مثال نیاز است تا مترجم های حقوقی آشنایی کاملی با قوانین و قرارداد های موجود داشته باشند و یا مترجم های رشته پزشکی آشنایی کاملی با اصول زیستی و همچنین شیوه عملکرد و فعالیت بدن به دست آورند. اطلاعات مترجمین باید در این زمینه کامل باشد تا بتواند مطالب را به کامل ترین صورت ممکن ترجمه نماید.
نکته ای که مترجمین باید همواره در نظر داشته باشند این است که در ترجمه تخصصی هدف اصلی مترجمین انتقال دقیق معنی است و در نتیجه توجه کمتری به زیبایی و روانی متن صورت می گیرد. در این نوع ترجمه ها انتقال درست اصطلاحات از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند و در این زمینه تفاوت عمده ای با متون عمومی وجود دارد. در ترجمه عمومی مترجم از آزادی بیشتری در انتقال معنی برخوردار است و می تواند با دستی بازتر اقدام به ترجمه نماید.