تاکنون شیوه های مختلفی برای ترجمه متون پیشنهاد شده است که از میان آنها چند نمونه با استقبال مترجمین مواجه شده اند. در این مقاله می توانید با 7 شیوه معروف که مترجمین برای انتقال متون از زبان اصلی به زبان ترجمه شده استفاده می کنند، آشنا شوید.
اقتباس و یا adaptation
در شیوه اقتباس و یا adaptation مترجم سعی می کند تا معادل های مشابه ای از لحاظ معنایی برای متون ترجمه شده انتخاب نماید. در حقیقت، در ترجمه آزاد مترجمین تمایل دارند تا از تکنیک اقتباس برای انتقال مفاهیم استفاده کنند. در چنین شرایطی مترجمین با توجه به اهدافی که در ذهن دارند، از این شیوه برای ترجمه استفاده می کنند. از ویژگی هایی که در این نوع از ترجمه وجود دارد می توان به نزدیکی آنها با زبان ترجمه شده اشاره کرد. در حقیقت چنین ترجمه هایی برای خواننده آَشنا تر و قابل درک تر هستند.
عموما از شیوه اقتباس نمی توان در ترجمه های تخصصی و علمی استفاده کرد ولی عمدتا از این شیوه برای ترجمه متون مرتبط به کودکان استفاده می شود. در حقیقت نیاز است تا مطالب ترجمه شده برای کودکان برای آنها ساده و قابل فهم باشد.
معادل یابی و یا equivalence در ترجمه
به کار گیری عباراتی متفاوت در انتقال پیامی مشابه به زبان مقصد را معادل یابی و یا equivalence گویند. بسیاری از موضوعات مختلف در یک زبان متعلق به همان فرهنگ هستند و به همین دلیل برای افراد موجود در جامعه ای دیگر ناشناخته مانده اند. مترجم با استفاده از تجربه خود باید بتواند شرایطی را به وجود آورد که خوانندگان پس از مطالعه متون درک مشابه ای داشته باشند و بتوانند موضوعات مطرح شده را همانند هم درک کنند. معمولا از این روش برای انتقال معانی و مفاهیم ضرب المثل ها و مسائل فرهنگی استفاده می شود.
تلفیق و یا modulation در ترجمه
در تلفیق و یا modulation به دنبال انتقال ایده اصلی به زبان مقصد هستیم. به همین دلیل ممکن است در این راه معانی موجود نیز با تغییراتی مواجه شوند و مفاهیم موجود در متن مبدا و مقصد با هم تفاوت هایی داشته باشند. گاهی اوقات مترجمین قصد دارند تا با ایجاد تغییراتی در معنی متن، درک آن را برای مترجم شفاف تر نماید. چنین شیوه ای که هدف آن انتقال مفاهیم واحد است در نمونه های مختلفی از ترجمه از قبیل ترجمه کتاب و یا ترجمه مقاله کاربرد های فراوانی دارد.
جا به جایی و یا transposition در ترجمه
در شیوه جا به جایی و یا transposition عموما جایگاه اصلی کلمات از لحاظ گرامری با تغییراتی مواجه خواهند شد. اینگونه تغییرات تفاوت های معنایی در متن ترجمه شده به وجود خواهد آورد. هدف اصلی از انجام این کار روان سازی بیشتر متن ترجمه شده است. در این شیوه ترجمه عموما محل قرار گیری عناصر اصلی جمله از قبیل فعلا، قید، صفت و … جا به جا می شوند ولی تغییری در معنی اصلی آن به وجود نخواهد آمد.
ترجمه تحت الفظی و یا literal translation
در این نوع ترجمه که به عنوان شناخته شده ترین نوع آن نیز به حساب می آید، عناصر جمله به صورت کلمه به کلمه به متن ترجمه شده منتقل می شود. در حقیقت در این نوع ترجمه ساختار های موجود در زبان اصلی در زبان ترجمه شده حفظ می شوند و بیشتر مناسب زبان هایی است که از لحاظ ساختاری و فرهنگی تشابهات قابل توجه ای با هم دارند.
گرته برداری و یا calque در ترجمه
گرته برداری یکی از شناخته شده ترین اصول و شیوه های ترجمه کلمات و اصطلاحات نا مانوس است. در حقیقت این شیوه برای ترجمه اصطلاحات و عباراتی به کار می رود که معادل هایی برای آنها در زبان مقصد وجود ندارد. این شیوه کاربرد های فراوانی در کشور های مختلف دارد و مترجمین فراوانی از آن برای انتقال مفاهیم جدید به زبان های دیگر استفاده می کنند. به عنوان مثال ترجمه عباراتی مانند کامپیوتر و یا ایمیل به عنوان نمونه هایی از گرته برداری در زبان فارسی به حساب می آیند و به صورت رایج در این زبان استفاده می شوند.
قرض گرفتن و یا borrowing در ترجمه
در این شیوه کلماتی از زبان اصلی به همان صورت وارد زبان ترجمه شده می شوند. عموما کلماتی که از زبان های دیگر وارد زبان مقصد می شوند با شیوه های نوشتاری از قبیل ایتالیک و یا بولد به خواننده معرفی می شوند تا خواننده بتواند با ماهیت این کلمات آشنا شود. قرض گرفتن را نمی توان به عنوان نوعی ترجمه به حساب آورد، بلکه مترجمین از اصل کلمه در متن ترجمه شده استفاده می کنند.