یکی از مهمترین مشاغلی که روز به روز گسترده تر و در میان تحصیل کرده ها محبوب تر می شود، مترجمی است. در همین راستا همواره بر تعداد نهاد ها و مراکز آکادمیکی که آموزش ترجمه ارائه می کنند افزوده می شود. از آن سو استفاده از فناوری توانسته است روند و مسیر انجام ترجمه را نسبت به گذشته به مراتب ساده تر نماید. به همین ترتیب مترجمین تمایل بیشتری به استفاده از فناوری در ترجمه به جای روش های قبلی که از خودکار و کاغذ استفاده می کردند دارند.
یکی از مهم ترین ابزارهایی هایی که به کمک مترجمین آمده استTools CAT است. در حقیقت این عبارت مخفف Computer Assisted Translation Tools است. با کمک نرم افزار های ترجمه می توان به مراتب سرعت انجام این کار را افزایش داد و از ترجمه عبارت ها و جملات تکراری جلوگیری کرد. یکی دیگر از بخش های موجود در CAT Tools ها که توانسته است کار مترجمین را به مراتب ساده تر کند، مدیریت اصطلاحات و عبارات است که با نام Terminology Management شناخته می شود. باید دقت داشت که ابزار های کمک مترجم و یا CAT Tools ها را نمی توان به عنوان نرم افزار های ترجمه در نظر گرفت، بلکه این نرم افزار ها با ذخیره سازی فایل های ترجمه شده در حافظه های خود از تکرار جملات مشابه جلوگیری می کنند.
آشنایی با ابزار های کمک مترجم (CAT Tools)
در کشور های دیگر با توجه به قانون کپی رایت، ممکن است در دانلود و استفاده از این نرم افزار ها با مشکلاتی مواجه شوید، ولی با توجه به عدم وجود این قانون در ایران در این زمینه محدودیت هایی وجود ندارد. با این حال نرم افزار ها و برنامه های موجود در این مقاله عموما به دو صورت متن باز و همچنین تجاری در اختیار کاربران قرار می گیرند که نوع متن باز آن به صورت رایگان است. در این نوشته ما تلاش کرده ایم تا به معرفی هر دو نوع این ابزارها بپردازیم.
پردازشگر های ورد (Word processors)
از اصلی ترین ابزار هایی که توسط مترجمین استفاده می شود می توان به برنامه کاربردی ورد اشاره کرد. با استفاده از این اپلیکیشن کاربران می توانند متون ترجمه شده خود را به سادگی تایپ کنند. از اصلی ترین و شناخته شده ترین پردازشگر های ورد در ایران می توان به مایکروسافت ورد اشاره کرد. بعضی دیگر از خصوصیات موجود در اپلیکیشن ورد که از اهمیت بالایی برخوردار است وجود بخش های غلط یاب املایی و بخش های مرتبط با تشخیص مشکلات گرامری است. افزونه ویراستیار از نمونه های موفق برای تصحیح اشتباهات و مشکلات در زبان فارسی است. از گروهی دیگر از غلط یاب های املایی برای زبان های دیگر مانند Aspell نیز می توان به صورت رایگان در این زمینه استفاده کرد.
از دیگر خصوصیات ورد می توان به قابلیت شمارش تعداد کلمات موجود در متن اشاره کرد. از سایر ابزار ها که فعالیت های مشابه ای دارند می توان به کت کاونت و همچنین anycount اشاره کرد. از نمونه دوم می توان برای شمارش تعداد کلمات در قالب های مختلفی از جمله HTML، RTF، PDF و سایر فرمت ها استفاده کرد.
در حال حاضر مایکروسافت ورد و همچنین OpenOffice از محبوبیت بسیاری در میان کاربران برخوردار هستند و این محبوبیت در مورد AbiWord نیر در حال گسترش است.
دیکشنری های الکترونیک و دایره المعارف ها
از اصلی ترین مهارت های مترجمین توانایی خواندن متون به زبان های مبدا و مقصد است. همانطوری که می دانیم حتی افرادی بومی یک زبان نیز تسلط کاملی بر روی ساختار ها و کلمات موجود در زبان خود ندارند، به همین ترتیب بعضی از مواقع مترجمین نیز نیاز پیدا می کنند تا با مراجعه به منابع معتبر مشکلات املایی و معنایی خود را بر طرف نمایند. یکی از مهمترین مزیت های دیکشنری های الکترونیک سرعت و همچنین سادگی کار با آنها است.
از نمونه های معتبر دیکشنری ها و یا لغت نامه های یک زبانه و چند زبانه می توان به بعضی از نمونه های شناخته شده مانند دیکشنری آکسفورد و همچنین کالینز اشاره کرد. می توان هر دوی این نمونه ها را از طریق سی دی نیز در کامپیوتر خود نصب نمود. از دیگر قابلیت های این دیکشنری ها امکان جستجوی همزمان چند واژه است. در صورت نیاز مترجمین می توانند با استفاده از عملگر های موجود در این دیکشنری ها اقدام به پیدا کردن واژه ها و اصطلاحات مورد نیاز خود نمایند.
یکی از شناخته شده ترین دیکشنری های آنلاین Merriam-Webster است. این دیکشری به صورت رایگان در اینترنت وجود دارد و نسخه وب سایت آن را نیز می توانید از طریق لینک بالا دریافت کنید.از قابلیت های موجود در آن می توان به ریشه شناسی، تلفظ صحیح صوتی و نوشتاری، معنی لغات و چند ویژگی دیگر اشاره کرد.
یکی دیگر از وب سایت های معروف برای بررسی کلمات و مشکلات احتمالی WordReference است. این وب سایت به عنوان منبعی مناسب برای استفاده، بررسی و معادل یابی واژه های مختلف به حساب می آید. در این وب سایت فورم های فراوانی برای استفاده و معادل یابی در زبان های مختلف ایجاد شده است و کاربران می توانند استفاده درستی از این موارد داشته باشند.
در مورد دایره المعارف ها می توان ویکیپدیا را به عنوان بهترین نمونه موجود در حال حاضر به حساب آورد. تمامی مقالات موجود در این سایت توسط خود خوانندگان نوشته شده است و همچنین این مقالات از قابلیت ویرایش برخوردار هستند. با این حال عده زیادی از محققین بر این باور هستند که ویکیپدیا از لحاظ درستی و صحت اطلاعات دارای دقت زیادی است. این سایت پیوسته در حال تغییر است و در نتیجه مطالب آن نیز پیوسته به روز می شوند.