آشنایی با اصول و شیوه های درست ترجمه

اکثر مترجمین معمولا از شیوه هایی یکسان برای انجام ترجمه استفاده می کنند. این روند با دریافت سفارش ترجمه آغاز می شود. در اکثر مواقع مترجمین آشنایی چندانی با نوع متن و سفارش دریافت شده ندارند. در اولین مرحله برای ترجمه با استفاده از نرم افزار های کمک مترجم و یا ماشین های ترجمه این روند را آغاز می کنند و جمله به جمله متون را از زبان مقصد به زبان مورد نظر منتقل می نمایند. عموما این روند تا پایان ترجمه ادامه پیدا می کند. بعضی از مترجمین پس از پایان یافتن روند بدون انجام هیچ کار دیگری آن را به مشتری تحویل می دهند و گروهی دیگر وقتی را نیز صرف خواندن مجدد و کل متن می نمایند تا مشکلات احتمالی موجود را بر طرف کنند. عموما عمده مشکلات موجود در ترجمه به دلیل استفاده از چنین شیوه های نادرستی است. در حقیقت مراکز علمی و دانشگاهی نیز عاملی مهم در رایج شدن این شیوه در میان مترجمین تازه کار هستند.

شیوه های ترجمه

در حال حاضر مراکز دانشگاهی عمدتا مشغول تدریس اصول و تئوری های ترجمه هستند. تئوری های ترجمه می توانند دید مترجمین تازه کار به ماهیت ترجمه را تغییر دهند. ولی در حقیقت و با توجه به گسترده بودن انواع شیوه های مختلف ترجمه مانند تحت اللفظی، آزاد، اقتباسی، معنا گرا و … مترجمین با شیوه های مختلفی مواجه می شوند. در نهایت نیاز است تا روشی را انتخاب نمایند که تفکر می کنند با آن سازگار تر هستند.

کلاس های درسی ترجمه در دانشگاه ها نیز خود به عنوان مانعی برای ترجمه صحیح به حساب می آیند. در پایان هر درس از کلاس های ترجمه معمولا دانشجویان با تکالیف بسیاری زیادی رو به رو می شوند. در اکثر اوقات نیز علاقه چندانی به متون پیش روی خود ندارند و به همین دلیل با اجبار سراغ ترجمه این نوع از متون تخصصی می روند. برای سرعت بخشیدن به این روند دانشجویان مجبور هستند تا به همان شیوه ای که در ابتدا گفته شده متون را ترجمه و به زبان مقصد منتقل کنند. چنین روش های اشتباهی در ترجمه باعث می شوند تا دانشجویان به انجام اینگونه از ترجمه ها عادت نمایند و انجام این نوع ترجمه را سر لوحه کار های خود قرار دهند.

ترجمه

برای ارائه ترجمه ای صحیح و کاربر پسند نیاز است تا قبل از شروع ترجمه متن های اصلی را چند با بخوانیم و خود را با محتویات و اطلاعات موجود در آن آَشنا کنیم. با خواندن و آشنایی با متون، روند ترجمه برای مترجمین بسیار ساده تر، سریع تر و مفهومی تر خواهد شد. در حقیقت هر متن برای گروهی خاص و با رعایت سبکی مرتبط نوشته می شود. در ترجمه نیز این موارد رعایت می شود. مترجم قبل از شروع ترجمه مشخص می کند که قصد انجام چه عملی را دارد. در صورت عدم آشنایی با موضوع تخصصی مورد نظر، پیشنهاد می شود تا قبل از آغاز روند ترجمه نگاهی به سایر متون تخصصی مشابه در زبان اصلی و یا ترجمه شده بیاندازیم تا بتوانیم آشنایی نسبی در این زمینه به دست آوریم.

فناوری های ترجمه و اینترنت کار مترجمین را بسیار ساده تر کرده است. در صورت بروز هر گونه مشکل و یا مواجه شدن با ابهاماتی در این زمینه می توان از منابع موجود در اینترنت برای رفع این مشکلات استفاده کرد. گاهی اوقات نیاز است تا معادل های مشابه ای برای برخی از اصطلاحات رایج به دست آوریم. با جستجوی ساده ای در اینترنت می توانیم به منابعی که سایر مترجمین به اشتراک گذاشته اند دسترسی پیدا کنیم. با توجه به نحوه نوشتار متن اصلی نیاز است تا مخاطبین آن را نیز مشخص نماییم و ترجمه خود را با توجه به نیاز های مورد نظر تنظیم کنیم. بسیار دیده شده است که متن ترجمه شده با نیاز های مخاطبین همخوانی ندارند. در نتیجه نارضایتی ها و مشکلاتی را برای مخاطبین به وجود آورده است.

به همین ترتیب نیاز است تا قبل از شروع ترجمه به مخاطبین و افرادی که به دنبال استفاده از این ترجمه ها هستند توجه نماییم. یکی از ویژگی های مترجمین موفق انعطاف پذیری در حرفه خود است. قبل از شروع ترجمه و انجام تکالیف دانشگاهی بهتر است تا نیاز های اساتید سنجیده شود و با توجه به پیشنهادات این افراد ترجمه متون پیش رو انجام شود.

مشتریان ترجمه

از موارد مهم و با اهمیت در زمینه ترجمه های درست، سبک و همچنین شیوه انجام ترجمه است. بسیار دیده شده است که یک ترجمه از دید یک استاد بسیار صحیح و قابل قبول است و همان ترجمه از دید سایر اساتید غیر قابل قبول و ضعیف می باشد. ولی در حقیقت هر مترجم می تواند بهترین عملکرد را خود تشخیص دهد و نکات ضعف و قوت خود را شخصا به درستی شناسایی نماید. برای شناسایی و بر طرف کردن اشتباهات پیشنهاد می شود تا حین ترجمه اشتباهات و همچنین نکات ضعف موجود را با کشیدن خط زیر آنها مشخص نماییم. با توجه به میزان خط خوردگی های موجود در متن ترجمه می توانیم به درستی و یا نادرستی ترجمه پی ببریم. هر چقدر که تعداد خط خوردگی های موجود در متن بیشتر باشد، به همان نسبت مشکلات و خطا های ترجمه موجود در آن متن نیز بیشتر خواهد بود.

پیشنهاد مترجمین کهنه کار در این زمینه انتقال پیش نویس ترجمه بر روی کاغذ است. به همین دلیل مترجمین تازه کار بهتر است تا ترجمه های خود را به جای تایپ با استفاده از کامپیوتر، با خودکار و یا مداد خود بر روی کاغذ یادداشت نمایند. با انجام این کار مترجمین می توانند با نگاه کردن به دست خط خود مشکلات احتمالی موجود را بر طرف کنند. پس از ترجمه کامل بر روی کاغذ و همچنین بر طرف نمودن مشکلات و اشتباهات احتمالی می توانید سراغ بازنویسی متن بر روی کامپیوتر بروید. با انجام این کار می توانید یک بار دیگر نیز متن خود را بازبینی نمایید و مشکلات مربوطه را به صورت کامل بر طرف کنید. پیشنهاد می شود تا این روند را در طول یک و یا دو روز و پس از آرامش کامل ذهنی انجام دهید. برای بهتر شدن ترجمه می توانید کارهای خود را در اختیار مترجمین با تجربه تر قرار دهید و پس از هم فکری و شنیدن نظرات آنها تغییرات مورد نیاز را بر روی متن ایجاد کنید.

با رعایت نکات ذکر شده و پرهیز از ترجمه تحت اللفظی و خط به خط می توانید کیفیت ترجمه خود را چند برابر نمایید. یکی از ویژگی های ترجمه های موفق، ایجاد ارتباط بین متن و خواننده است. همواره سعی کنید تا خوانندگان نهایی را در ذهن داشته باشید تا فعالیت های خود را با توجه به نیاز های این افراد انجام دهید.