9 ترجمه ای که جهان را تغییر داد
چنانچه شما هم تاکنون ترجمه های زیادی را انجام داده باشید، احتمالا تاکنون به این فکر کرده اید که تاثیرات بلند مدت این ترجمه ها به چه صورتی خواهد بود؟ آیا تاکنون به نظر مردمی که ده سال، صد سال و یا حتی میلیون ها سال بعد از زمان حال زندگی می کنند، فکر کرده اید؟ این موضوع در مورد ترجمه های شما به چه صورتی خواهد بود؟ آیا در مورد جایگاه ترجمه های خود تفکر کرده اید؟ ممکن است سرنوشت کارهای شما نیز همانند نمونه های زیر باشد.
شناخته شده ترین اثر ترجمه شده در سرتاسر دنیا کتاب مقدس مسیحیان یعنی انجیل است. این کتاب قدیمی ترین اثر شناخته شده مذهبی بر روی زمین است. حداقل یکی از 66 کتاب این اثر به بیش از 3000 زبان مختلف در دنیا ترجمه شده است. عهد جدید به بیش از 1300 زبان و همچنین مجموعه کامل آن به بیش از 550 زبان مختلف ترجمه شده است. عهد عتیق به صورت کامل به زبان عبری و عهد جدید به زبان یونانی بازگردانده شده اند. عهد عتیق توسط 72 مترجم یهودی در سه قرن قبل از میلاد به زبان یهودی ترجمه شده است. سنت جروم تمامی این اثر را در قرن چهارم میلادی به زبان لاتین ترجمه کرد. مارتین لوتر، جان ویکلیف و جان هوس از جمله افرادی هستند که سرتاسر عمر خود را وقف ترجمه انجیل به زبان مردم عامیانه نمودند.
در مقایسه با انجیل، قران به زبان عربی نازل شده است. این کتاب آسمانی تاکنون به بیش از 100 زبان دنیا ترجمه شده است. در حالی که افراد زیادی عمر خود را وقف ترجمه انجیل به زبان های دیگر صرف نمودند، محققان مسلمان بر این باورند که تنها نسخه درست قران به زبان عربی است. با این حال قرآن به زبان های مختلفی در دنیا ترجمه شده است تا مسلمانان و افراد سایر ادیان امکان مطالعه و خواندن تفسیر های مرتبط با این کتاب آسمانی را داشته باشند. ولی این ترجمه ها و تفاسیر هم ردیف و مساوی با نسخه عربی آن در نظر گرفته نمی شود.
در مقایسه با سایر کتاب های مذهبی، کتاب مقدس بوداییان به زبان های کمتری ترجمه شده است. ولی ترجمه این کتاب به زبان چینی در حدود 1 میلیارد مخاطب جدید برای مطالعه آن تولید نمود. ترجمه این کتاب به زبان چینی یکی از اولین نمونه های ویرایش به حساب می آید. در حال حاضر از این روند به عنوان بومی سازی یاد می شود، ولی در زمان گذشته که روحانیون چینی این کتاب را هم راستا با فرهنگ چین ترجمه نمودند، این روند بر طبق مراد نویسندگان اصلی آن در نظر گرفته نشد.
پس از کتاب های مذهبی، ترجمه کتاب غیر مذهبی در سال 1948 نیز توانست نقش پر رنگی در تغییر چهره زمین داشته باشد. اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد به 426 زبان مختلف ترجمه شده است.
اولین معاهده که نسخه ترجمه شده آن نیز وجود داشت بین هیتی ها و مصری ها در 1400 سال قبل از میلاد مسیح به امضا رسید. این معاهده بین دو ابرقدرت زمان تصویب شد و با نام اولین سند رسمی دوزبانه در دنیا از آن یاد می شود. متخصصین ترجمه بر این باورند که یکی از خصوصیات شناخته شده این عهدنامه شیوه ترجمه آن است. در حدود 3400 سال قبل نیز مترجمین برای درک بهتر متون از ترجمه لغت به لغت پرهیز نموده اند. به جای ترجمه لغت به لغت، متخصصین آن زمان از بازآفرینی متون به منظور ایجاد متنی قابل درک با تاثیر مساوی برای هر دو طرف استفاده نمودند.
بیشترین ترجمه از کتاب های فلسفی مرتبط با اثر معروف شازده کوچولو اثر آنتوان دو سنت اگزوپر است.این اثر جاودانه نویسنده فرانسوی زبان تاکنون به 250 زبان دنیا ترجمه شده است. موضوعات بسیار فراوانی از قبیل عشق، خوبی، شرارت و …. با خواندن این نوشته فرا زمینی آشکار می شوند.
بیشترین ترجمه از کتاب های سیاسی اثر لویس کارول نویسنده کتاب آلیس در سرزمین عجایب است. این اثر تمثیلی تاکنون به 175 زبان مختلف ترجمه شده است و نسل های مختلفی با خواندن آن به هیجان می آیند.
داستان های افسانه ای جایگاه خاصی در زندگی ما دارند. علاوه بر اینکه این آثار نکات مشترکی در عشق و تخیلات بشر با خود به همراه دارند، این آثار ارزش ها و درس های فرهنگی زیادی را نیز به اشتراک می گذارند. داستان های افسانه ای اندرسون که توسط نویسنده دانمارکی با نام هانس کریستیان اندرسون نوشته شده است، تاکنون به 153 زبان مختلف ترجمه شده است. آثار این نویسنده علاوه بر نوشته های ادبی، به فیلم های پر فروش زیادی نیز تبدیل شده است.
یکی دیگر از آثار بسیار پر سود ده های اخیر، سری معروف هری پاتر است. این اثر ادبی مشهور تاکنون به 68 زبان مختلف ترجمه شده است. 68 زبان در مقابل هزاران صفحه از این کتاب تعداد زیادی به حساب نمی آید. علاوه بر این، هنوز زمان زیادی از انتشار و تولید این آثار در مقایسه با بعضی از کار های دیگر همانند آثار اندرسون سپری نمی شود. هری پاتر توانسته است نسل کاملی از خوانندگان را در سرتاسر جهان تحت تاثیر خود قرار دهد. رقابت این کتاب ها به ویژه با دستگاه های الکترونیک، کار را برای نویسندگان دشوار تر کرده است. با در نظر گرفتن شرایط موجود در جهان، چنین رقابتی می تواند بسیار نفس گیر باشد.
آیا آثار ترجمه شده شما نیز می تواند به عنوان نمونه های دیگری همانند شازده کوچولو، هری پاتر و یا داستان های افسانه ای اندرسون به حساب آید؟ هیچ یک از نویسندگان اصلی این آثار تصور چنین رکورد شکنی هایی را به ذهن خود راه نداده بودند و شروع ترجمه آثار آنها با 100 زبان مختلف نبوده است. یکی از ضرب المثل های معروف چینی می گوید که سفرهای دور و دراز با قدم اول آغاز می شود. در صنعت ترجمه نیز این قدم با انتخاب درست مرکز خدمات ترجمه میسر می شود.