ترجمه یک اثر حیاتی جدید به آن در زبان های دیگر می دهد. در این مسیر، ترجمه نیازمند عوامل متعددی است. یکی از عمده ترین این مسائل برای داشتن اثری مناسب و با کیفیت رعایت نکات زبانشناسی در این حوزه است. زبان شناسی به درک محتوای تبدیل شده کمک می کند و می تواند باعث افزایش کیفیت متون ترجمه شده شود. در حقیقت مترجمین خوب می توانند از مسائل زبان شناسی برای افزایش کیفیت ترجمه های خود استفاده نمایند.
زبانشناسی و گستردگی معنایی در ترجمه
از دید زبان‌شناسان، کلمات می توانند دارای معانی متفاوتی باشند. کلمات مختلف با توجه به چگونگی ایجاد و همچنین زمان به وجود آمدن دارای معانی متعددی هستند. این نوع کاربرد از معانی را می توان در زبان های متعدد از جمله زبان انگلیسی و همچنین زبان فارسی مشاهده کرد.
در حقیقت کلمات مختلف با شکل یکسان ولی در بافت های متعدد می توانند مفاهیم و معنی متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال واژه Book در انگلیسی با توجه به بافت خود می تواند به مفهوم کتاب و یا رزرو کردن باشد.
I have started reading a book.
Have you booked a holiday this year?
همانطوری که گفته شد در زبان فارسی نیز کلماتی مشابه ولی با معانی متفاوتی وجود دارند. در همین راستا ترجمه از نقشی مهم در زمینه استفاده از واژه های مختلف برخوردار است. نقایص ذکر شده را می توانستید به خوبی در ماشین های ترجمه که در گذشته استفاده می شد، مشاهده نمایید. ولی در حال حاضر ماشین های ترجمه از قدرت و هوش بالاتری نسبت به نمونه های پیشین برخوردار هستند و می توانند ترجمه های موجود را با کیفیتی بالاتر و همچنین انتخاب واژه هایی صحیح تر انجام دهند.
در صورتی که اشتباهی در ترجمه متن صورت گیرد. این اشتباهات می توانند نتایج نا مطلوبی به همراه داشته باشند. به عنوان مثال در صورتی که چنین مواردی در اسناد و مدارک رسمی روی دهد، ممکن است نتایج فاجعه بار و جبران نا پذیری به همراه داشته باشد. در بعضی از مواقع کاربرد نا به جای بعضی از واژه ها می تواند باعث بی اعتباری اسناد و مدارک متعددی شود. یکی از وظایف مهم مترجم، آگاهی و درک مسائل این چنینی است. مترجم باید بتواند درک درستی از متون مختلف به دست آورد. در ترجمه نهایی مترجم موظف هست تا مفهوم اصلی متن را در دسترس خواننده قرار دهد. رعایت مطالب موجود در زبان شناسی در مباحث مختلف زبانی از جمله ترجمه انگلیسی به فارسی و همچنین ترجمه فارسی به انگلیسی از اهمیت بالایی برخوردار است.
بافت های موجود در اجتماع و ترجمه اصطلاحات عامیانه
یکی از چالشی ترین بخش های موجود میان مترجمین مختلف، ترجمه اصطلاحات و همچنین عبارات عامیانه و کوچه بازاری است. نکته قابل توجه در این زمینه این است که می توان این موارد را در دو گروه لهجه های محلی و همچنین اصطلاحات کوچه بازاری و همچنین عامیانه تقسیم بندی کرد. در اکثر این موارد نمی توان از شیوه های ترجمه تحت اللفظی برای انتقال معنی استفاده نمود. به عنوان مثال wet blanket مفهومی کاملاً متفاوت در مقایسه با ترجمه کلمه به کلمه آن دارد.
در ترجمه برخی از اصطلاحات باید دقت کرد که این موارد کاربرد متفاوتی در مناطق مختلف از یک کشور و یا سطح جهان دارند. به عنوان مثال در اکثر نقاط ایران و به ویژه در گذشته کلمه چاشت به عنوان نوعی میان وعده به کار می رفته است ولی در سایر کشور های فارسی زبان از کلمه چاشت بعنوان معادل برای نهار استفاده می شود. به همین علت قبل از ترجمه باید خود را با مسائل اجتماعی موجود آشنا کرد.
موارد ذکر شده فقط نمونه هایی محدود از کاربرد این اصطلاحات در بافت های اجتماعی مختلف است. ولی در حقیقت عبارات مشابه در تمامی زبان ها مشاهده می شوند. نیاز است تا برای ارائه ترجمه های با کیفیت تر بافت های مختلف را در نظر گرفت. مترجم باید با بافت های موجود در زبان های مورد نظر آشنایی کاملی داشته باشد و علاوه بر این، برای ترجمه صحیح و درست عبارات مختلف تلاش مورد نیاز را انجام دهد.
برداشت های فردی و استفاده از قالب های موجود
یکی از مهمترین بخش های ترجمه برداشت های فردی از متن های موجود است. یکی از نکات تأثیر گذار در این بخش تفسیرها و تجارب گذشته مترجم است. در واقع، قالب ها و ساختار های مورد استفاده مترجم در گذشته از عوامل تعیین کننده نوع کلمات استفاده شده در ترجمه های مختلف است. یکی از تفاوت های مترجمین برجسته و خوب، نحوه انتخاب کلمات است. این افراد می توانند به خوبی تشخیص دهند که در مورد چه موضوعی گفتگو کنند و یا از بیان کدام موضوعات سر باز زنند. برای فراهم آوردن ترجمه ای صحیح و درست از متون موجود، نیازی به انتقال معنی به صورت کلمه به کلمه نیست.
بعضی از مواقع نیاز است تا برای درک صحیح بعضی از معانی با افراد بومی ساکن در آن مناطق گفتگو کرد. افراد بومی ساکن در مناطق مختلف می توانند به صورت بهتری معانی و اصطلاحات رایج در آن منطقه را درک و معنی آن را در دسترس سایرین قرار دهند. به همین دلیل بهتر است تا برای فراهم آوردن ترجمه ای مناسب تر از افراد بومی ساکن در نقاط مختلف استفاده کنیم. در حقیقت درک نامناسب اطلاعات فراهم شده در فرهنگ های مختلف، می تواند تاثیرات و همچنین معانی نامناسبی را ارائه نماید.