در ترجمه متن (Translation) نیاز است تا کلمات و یا متون را از یک زبان به زبان دیگر منتقل نماییم. به عنوان مثال در ترجمه متون فارسی به انگلیسی عموماً مفاهیم را از زبان اصلی که فارسی است به زبان انگلیسی که به عنوان زبان مقصد به حساب می آید، منتقل می کنیم
.
در ترجمه شفاهی و یا همزمان (Interpretation) بر اساس شواهد، کلمات، اطلاعات و یا رفتار موجود، معنی از یک زبان به زبان دیگر منتقل می شود. در حقیقت در چنین حالتی نیاز است تا با دقت و سرعت بیشتری مطالب تجزیه، تحلیل و در انتها به زبان مورد نظر برگردانده شوند.
گاهی حتی دیده می شود که مترجمین حرفه ای نیز در هنگام ترجمه شفاهی با مشکلاتی مواجه می شوند و با ترس و تردید ترجمه خود را انجام می دهند. به همین دلیل بخش اعظمی از آنها به سوی استفاده از ترجمه کلمه به کلمه می روند. در حقیقت بهتر است تا به جای استفاده از چنین روشی، و با هدف درک بهتر توضیحات بیشتری در مورد معنی آن بیان نماییم و این نوع توضیحات را در دسترس مخاطبین قرار دهیم.
مفاهیم ترجمه کتبی و شفاهی
ترجمه کتبی و همچنین ترجمه شفاهی از اشتراکات زیادی برخوردار هستند. هدف عمده هر دو این موارد، ایجاد ارتباط در میان افراد مختلف است. تفاوتی نمی کند که ترجمه کتبی باشد و یا شفاهی، باید قبول کنیم که هر دوی این موارد در ایجاد ارتباط ضروری هستند. ولی در حقیقت در شیوه استفاده از این دو شیوه تفاوت هایی با هم دارد.
مترجمین از روش ها و فنونی کاملاً متفاوت برای انتقال مفاهیم در ترجمه شفاهی و کتبی استفاده می کنند. در حقیقت با اینکه شباهت هایی نیز در این زمینه وجود دارد، اما تفاوت های موجود به مراتب بیشتر است و به ندرت می توان مترجمین حرفه ای را یافت که در هر دو شیوه ترجمه به صورت اصولی فعالیت کنند.
وقتی مترجمی اقدام به انتقال معنی به صورت کتبی می نماید، نیاز است تا موارد متعددی از قبیل وفاداری به محتوا و همچنین استفاده از شیوه ای مناسب، متون را از سبک و شکل اصلی در زبان مبدأ به زبان مقصد منتقل نماید. در حین این فعالیت مترجم می تواند به صورت دقیق متن را بررسی کند و برای شناسایی معانی بر روی پیچیدگی های آن به صورت دقیق تری تمرکز نماید. در چنین حالتی نیاز است تا مترجم وقت بیشتری را صرف اطمینان از انتقال درست معنی و بازنویسی آن کند.
در کنار آن، مترجمین همزمان با توجه به محدودیت های موجود از جمله در وقت، باید مدیریت بهتری داشته باشند. مترجمین شفاهی باید از قابلیت انتقال سریع تر معنی برخوردار باشند. در بعضی از مواقع یک مترجم برای تمامی مخاطبین و از طریق بلند گو اقدام به ترجمه می کند و در سایر مواقع نیاز است تا چنین خدماتی از طریق گوشی های مخصوص به هر نفر دریافت شود.
در ترجمه شفاهی و یا به صورت کلی همزمان نیاز است تا مترجم در عین زمانی که به پیام ها گوش می دهد، پیام را نیز منتقل کند. مترجمین و افراد با تجربه به خوبی می دانند که در این روش باید از تکنیک های مخصوصی استفاده شود. در چنین حالتی نیاز است تا مترجمین شفاهی از قدرت یادداشت برداری، حافظه قوی، درک موقعیت و بسیاری دیگر از خصوصیات مرتبط برخوردار باشد.
در حقیقت بزرگ ترین چالش موجود در میان مترجمین شفاهی مدیریت زمان است. این مترجمان باید توانایی تجزیه و تحلیل و همچنین قابلیت جمله بندی در زبان های مختلف را داشته باشند تا بتوانند مفهوم را بدون تغییر معنی از زبان اصلی به گوینده منتقل کنند. مترجم در چنین حالتی بدون اتلاف وقت از شنونده به گوینده تبدیل می شود. در چنین شرایطی باید از ارتکاب هر گونه اشتباهی جلوگیری کند و تسلط کافی بر متن و سخنرانی های صورت گرفته داشته باشد. در نتیجه جای هیچگونه اشتباهی برای آنها باقی نمی ماند.
اهمیت فعالیت مترجمین کتبی
با این حال نباید از اهمیت ترجمه کتبی نیز غافل شد. در اکثر اوقات مترجمین کتبی نیز فشار های زمانی زیادی را متحمل می شوند. در حالتی که محدودیت زمانی وجود نداشته باشد، مترجمین کتبی باید با تمرکز بیشتر راه حال هایی برای انتقال بهتر معنی به دست آورند. برای فعالیت بهتر در این زمینه، نیاز است تا مترجمین راه حل های دقیق تری را جستجو نمایند تا بتوانند از عهده ترجمه به صورت با موفقیت بیشتری خارج شوند. برای دستیابی به این هدف، نیاز است تا مترجمین از تکنیک های مناسبی استفاده کند. مترجمین عموماً چنین تکنیک هایی را با تجربه و یا با کمک سایر مترجمین به دست می آورند. به همین دلیل فرایند ترجمه متن نیز کاری تخصصی است و نیاز است تا در این زمینه اقدامات کارشناسی صورت گیرد.
شباهت های فراوانی در میان این دو شیوه ترجمه وجود دارد. اما همانطوری که گفته شد، مترجمین کتبی تمایلی به ورود به حوزه ترجمه شفاهی ندارند و همچنین مترجمین شفاهی نیز علاقه ای به ورود به مبحث ترجمه کتبی از خود نشان نمی دهند. افراد فعال در حوزه ترجمه همواره به دنبال دستیابی به معنی بسیار دقیق متن اصلی هستند. و در حقیقت اساس و اصول کار ترجمه دقت و تیزبینی در معنی کلمات و همچنین دستیابی به ذات و مفهوم اصلی آنان است.
از مترجمین شفاهی و کتبی می توان به عنوان صنعتگران زبان نام برد. این گروه ها هم مکمل یکدیگر هستند و هم به نوعی جدا از هم. برای درک بهتر این روند باید پیچیدگی های هر دو گروه را در نظر گرفت.